مقایسه گلیم و گبه

گلیم بخرم یا گبه ؟

گلیم و گبه هر دو از بافته های اصیل ایرانی هستند که قدمت تاریخی دارند . در نگاه اول ممکن است گلیم و گبه نسبتا مشابه به نظر برسد . البته باید به عرض تان برسانیم که این دو بافته تفاوت چندانی باهم ندارند ، به خصوص که در طول زمان متناسب با نیاز مشتری تغییر یافته اند و تا حدود زیادی به هم نزدیک تر شده اند . این شباهت ، زمانی که این دو بافته به صورت صنعتی و با ماشین آلات بافندگی و مواد اولیه شیمیایی بافته شد ، بیشتر هم شد . با این وجود این دو بافته هنوز هم تفاوت هایی با هم دارند که شما با دانستن آن می توانید انتخاب دقیق تری برای دکوراسیون خود داشته باشید.
در ادامه میخواهیم به تفاوت های میان گلیم و گبه بپردازیم اما پیش از آن شما باید اطلاعات کلی از هر کدام به صورت جدا داشته باشید تا این تفاوت ها را بهتر درک کنید .

گلیم چیست؟

گلیم نوعی بافته از جنس پشمک می باشد و به همین دلیل در مکان هایی که پرورش دام هایی نظیر گوسفند و بز متداول بوده بافت گلیم نیز رواج داشته است . گلیم بر خلاف فرش فاقد پرز بوده و به صورت تار و پود می باشد و ماتنند قالی گره و ارتفاق خاب بلند ندارد . تراکم بالا و استفاده از نخ مرغوب همانند پشم مرینوس که لطافت بیشتری نسبت به سایر پشم ها دارد از جمله مواردی است که کیفیت این محصول را تضمین میکند . عموما گلیم ها از نقشه خاص یا از پیش تعیین شده ای پیروی نمیکنند و به صورت کاملا ذهنی بافته می شوند . نکته قابل توجه درباره طرح و نقش گلیم ها آن است که اغلب طراحی های گلیم بیان کننده سبک خالص زندگی و بخشی از فرهنگ جامعه ای است که گلیم در آن طراحی شده .

گبه دستباف چیست؟

گبه نوعی فرش با پرز های بلند است که به علت تفاوت در نوع بافت و گره در دسته فرش و قالی قرار نمیگیرد . این محصول به عنوان یکی از صنایع دستی ایران شناخته می شود . که بافت آن در جنوب غربی ایران و میان عشایر رواج دارد. گبه نیز مانند گلیم به صورت ذهنی بافته می شد اما امروزه شاهد طراحی های جدید و فوق العاده روی این صنایع دستی و اصیل قدیمی باشیم .

تفاوت های گلیم و گبه دستباف

از آنجا که اصالت گلیم و گبه به منسوجات دستباف برمیگردد در ابتدا تفاوت این دو بافته را در زمینه دستباف آن بررسی می کنیم .
تفاوت اندازه :
گلیم معمولا در اندازه های بزرگتری نسبت به گبه بافته می شود اما به طور معمول اندازه هر دو این محصولات زیر شش متر است .
تفاوت در جنس:
جنس گلیم و گبه دستباف تفاوت چندانی باهم ندارد و غالبا هر دو از جنس پشم و کرک بافته می شوند ولی این دو بافته از نظر سبک بافت با هم تفاوت دارند به عبارت دیگر نوع گره در گلیم و گبه متفاوت است و همین منجرب به تفاوت نهایی میان این دو محصول میشود .
تفاوت در رنگ های به کار رفته :
در گلیم و گبه دستباف رنگ های به کار رفته در گلیم تنوع بیشتری نسبت به گبه دارند و البته نباید فراموش کنیم که در حالت کلی نمونه دستباف گلیم و گبه تنوع بسیار کمتری چه از لحاظ طرح و چه از لحاظ رنگ آمیزی از نمونه های مشابه صنعتی خود دارند .
بافت :
علاوه بر تفاوت در سبک گره گلیم و گبه ، یک تفاوت اساسی دیگر میان این دو بافته وجود دارد و آن این است که گبه به صورت پرزدار و گلیم به صورت فاقد پرز بافته می شود .

تفاوت های گلیم و گبه دستباف

اگر به چیدمان سنتی ایرانی علاقه مند باشید، احتمالا دست‌کم در یکی دو نقطه منزلتان، فرش های های گلیم و گبه خودنمایی می کنند. بافت گلیم و گبه که از هنرهای دستی اصیل و سنتی ایران عزیزمان محسوب می‌شوند، به هزاران سال پیش باز می‌گردد. این هنر در میان عشایر دست به دست چرخیده و امروز حتی به مراحل تولید کارگاهی و ماشینی قدم نهاده است .

مدل گلیم

نقش و نگار گلیم های سنتی در هر منطقه متفاوت از دیگری است و با توجه به عوامل جغرافیایی و فرهنگ آن منطقه شکل می‌گیرد، به عنوان مثال نقوشی مشابه خورشید که آن را گل خورشید می نامند، نماد برکت خورشید و باروری خاک هستند. حاشیه های لوزی، حرکت سیال آب را نشان می دهند. بته جقه ها هم در گلیم ها زبان خاصی برای خود دارند! اگر دو بته جقه پشت به هم قرار گرفته باشند، نماد قهر و اگر روبه‌روی هم بافته شوند، نماد صلح و دوستی هستند.

انواع گلیم های ایرانی، کدوم برای خونه تون مناسب‌تره؟

گلیم قشقایی

این گلیم از نقوش هندسی مختلف و رنگ های شاد و تند تشکیل شده، بنابراین اگر رنگ های خنثی در دکوراسیون منزل شما حاکم هستند، با یک گلیم قشقایی خوش آب و رنگ می توانید حس و حال سرزندگی را به خانه بیاورید!

گلیم ترکمن

گلیم های ترکمن، سبک اما در عین حال محکم هستند. این گلیم ها عرصه بازی رنگ های متضاد قرمز، نارنجی، آبی، سبز و زرد هستند.

گلیم هرسین

اگر فکر می‌کنید در دکوراسیون ساده شما، جای یک فرش پر نقش و نگار با نقوش ریز و زمینه شلوغ خالیست، پیشنهاد می کنم از طرح های گلیم هرسین دیدن کنید احتمالاً یکی از آن ها را می‌پسندید!

گلیم شاهسون

این گلیم ها معمولا رنگ های ملایمی دارند و طرح های هندسی شکسته زمینه ی آن ها را تشکیل می دهد
گلیم دستباف سوزنی (گلیم سوماک)

از آنجا که گلیم ها سبک تر از فرش هستند، روی سطوح صاف و لیز نظیر سنگ و سرامیک احتمال سر خوردن و جمع شدن آن ها زیاد است. اگر می‌خواهید با این مشکل روبرو نشوید، پیشنهاد می‌کنم یک گلیم سوماک بخرید. این گلیم ها به صورت سنتی توسط عشایر بافته می‌شوند.

مطلب پیشنهادی: جدیدترین تزیینات دیوار، گلیم و فرش فقط برای زیر پا نیست!

گبه چیست؟

گبه نوعی فرش با پرزهای بلند و نرم است که از پشم گوسفند و بز بافته می شود.(گره های ضخیم و پرزهای بلند گبه، آن را از رده قالی ها جدا می کنند و معمولا آن را نوعی فرش به حساب می‌آورند). خاستگاه گبه، ایران بوده و بیشتر در مناطق جنوب غربی توسط عشایر بافته می‌شود. پرزهای بلندی که نرمی گبه را به ارمغان می آورند، نتیجه گره های شل و تعداد بیش تر پودها هستند. گبه برخلاف نرمی پرزهایش، به معنی خام و زمخت است و این نامگذاری از آن جهت است که گبه در اصل و از زمان های قدیم، توسط افراد ناشی و بی نیاز از نقشه بافته می شده و طرح آن خام و ساده است. از این رو به نوعی هنر مینیمال محسوب می‌شود.

طرح و نقشه گبه

طرح خشتی، گل، درخت، هندسی، ایلاتی، اردک، شیر، راه راه، خانه درهم و کف ساده، طرح های معروف گبه هستند که به صورت ذهنی و بدون نقش بافته می‌شوند. طرح ها اغلب با تکیه بر نماد های محلی و سنتی عشایر تصویرسازی می‌شوند.
طرح خشتی: از نقش‌های کاربردی رایج بین بافندگان فارس و بختیاری که ترکیبی منظم از مجموعه‌ای از قاب ها(خشت ها) را نشان می‌دهد.
طرح گل: نقش گل رز در گبه را نشان می دهد.
طرح درخت: هر کدام از طرح های درختان مفهوم خاصی را در گبه به نمایش می گذارند؛ به عنوان مثال سرو نماد شادی و بید مجنون نمادی از غم و اندوه، از محبوبیت بیشتری در بافت برخوردارند.
طرح ایلاتی: طبیعت محل زندگی عشایر را به تصویر می‌کشد که با قاب های هندسی و طرح های اصیل ایرانی احاطه شده است.
طرح راه راه: از ساده ترین طرح های بافت که به صورت نوارهای عمودی بافته می‌شود.
طرح خانه درهم: خانه‌هایی در هم که تصاویری از مراحل زندگی از پیدایش آدمی تا رسیدن به گوهر ذات و وجود میان آن ها به چشم می‌خورد و مفاهیم عرفانی وجود و هستی را به نمایش در می آورد.
طرح کف ساده: طرحی ساده به نشانه سادگی خانه‌های محقر و زمین بی محصول روستاییان…

قیمت گبه و گلیم

عوامل موثر در تعیین قیمت گلیم و گبه متعددند…

کیفیت:

طبیعتا کیفیت بالاتر هزینه های بیش تر را به همراه خواهد داشت.
ابعاد:

هرچه ابعاد گلیم یا گبه بزرگ تر باشد، طبیعتاً هزینه ی آن بیشتر است.
ظرافت طرح و نقش:

نقوش پیچیده‌تر بافت سخت تری دارند در نتیجه زمان بیشتری صرف بافت آن ها می‌شود و گران ترند.
میزان رنگ به کار رفته:

هرچه تنوع رنگ بیش تر باشد، قیمت آن هم بالاتر است. به همین علت گبه معمولا ارزان‌تر از گلیم است.

سخن آخر

اکنون که با گلیم وگبه و ویژگی ها و تفاوت هایشان به خوبی آشنا شده اید، می توانید با یک انتخاب درست و آگاهانه، دکوراسیون منزلتان را زیباتر کنید!

راستی می توانید از تیم مشاوره فرش و گلیم مسجدی هم در این خصوص کمک بگیرید.